Нууц мэдээллийн уурхай

Хошууч Ханс Шарфф өглөө ажилдаа ирээд өчигдрийн “боловсруулсан” олзны америк нисгэгчийг өрөөндөө оруулан эхнэрийнхээ гарын жигнэмэгээр дайлаад дараа нь хорих лагериас дагуулан гарчээ. Тэд ойн жимээр алхангаа найрсаг яриа өрнүүлж хошууч яриан дундаа зориуд буруу мэдээлэл агуулсан үг дайв.
-Ер нь америкчуудад чадварлаг химичид дутагдалтай мэт санагддаг. Танай бөмбөмдөгч онгоцны буучид заримдаа цагаан утаатай сумаар буудаж байх юм. Утаа гардагийг нь болиулах хэрэгтэй дээ ?
Ярианд автсан нисгэгч тэр дор нь хошуучийн “алдаа”-г залруулав.
-Энэ чинь зориуд тэгж хийсэн юм. Буучийн сум дуусаж байгааг анхааруулах гэж сумны хайрцагийн ёроолын багцын сумыг цагаан утаа хаядаг болгож хийсэн-
Ийнхүү зальжин герман хошууч хүсэж байсан мэдээллээ авчээ.  Люфтваффын тагнуулын албаны хошууч Ханс Шарфф 1943-1945 оны хооронд олзлогдсон Америк, Английн нисэгчдийн 90 хувийг байцаасан. Мөн тэднээр сонсох гэсэн мэдээллийнхээ 70 шахам хувийг хэлүүлж чадсан гэдгээрээ алдаршсан нэгэн байжээ. Англи хэл төгс эзэмшсэн тэрээр 1939 онд цэрэгт татагдангуутаа хэлний мэдлэгийнхээ ачаар фронтод явалгүй тагнуулын албанд үлджээ. Лютваффын тагнуулын албанд орчуулагчаар ажлын гараагаа эхэлж олон арван байцаалтанд оролцжээ. Энэ хугацаанд хууран мэхлэх, айлган сүрдүүлэх, эрүүдэн тамлах аргаар мэдүүлэг авдаг уламжлалт аргыг ихэд зэвүүцэж жигшжээ. Байцаалтанд орчуулга хийх бүрдээ тагнуулын албаныхны гаргадаг үй түмэн алдааг олж харан улмаар өөрийн байцаалтын аргачилалыг боловсруулсан байна. 1943 онд тагнуулын  ажилтан болмогцоо энэ аргаа хэрэглэж маш их үр дүнд хүрсэн. Шарффын аргачилал нь хүчирхийлэлээс татгалзах болон байцаалтын айдсыг төрүүлэхгүй байх гэсэн хоёр үндсэн зарчимд тулгуурладаг. Юуны урьд тэрээр байцаалт бүрдээ маш нарийн бэлддэг байжээ. Голдуу олзны нисгэгч нарыг байцааж байсан тул хураагдсан эд зүйлстэй нь нямбай танилцаж  хувь хүнийх нь хувьд таньж мэдэж авахыг зорьдог.  Хэрхэн олзлогдсон, олзлогдохдоо ямар үйлдэл ааш гаргасан зэргийг нь тодруулдаг. Түүний бас нэг онцлог нь хэзээ ч шууд болон тулгасан асуулт асуудаггүй байжээ. Энэ тухайд “Шарфф бүхнийг мэдэж байна, зөвхөн тодруулах л зүйл байгаа юм байна гэсэн ойлголтыг олзныхонд  төрүүлэх хэрэгтэй” хэмээн хамт ажиллагсаддаа тайлбарлажээ.  Бүхэлдээ байцаалт нь байцаалт биш харин найрсаг, элэгсэг харилцан ярилцлага маягаар өрнөдөг байжээ. Мөн боломжтой бол албан өрөөнд ярилцахаас зайлсхийж албаны бус байдлыг илүүлд үзнэ. Шарфф олзны нисгэгчээ дагуулан хорих лагерийн хажуугийн ойгоор зугаалж голын эрэгт сууж, тосгоноор хэсдэг. Бүр хотод аваачин музей, амьтны хүрээлэн үзүүлэнгээ “байцааж” байсан гэдэг.  Тэрээр олзны нисгэгчидэд өөрийгөө ганц аврал нь хэмээн ойлгуулж итгүүлж чадаж байв. . Байцааж буй хүнээ зодох эрүүдэх нь байтугай хашгирч орилж ч байгаагүй гэдэг. Өөрөө ч сэтгэл татам зөөлөн дуу хоолойтой хүн байжээ. Өөрт нь итгэх итгэлийг нь улам төрүүлэхийн тулд тусгай ажиллагаа зохион явуулдаг. Хорих лагерийн харуулуудаар тухайн нисгэгчийг айлгаж дарамтлуулж зодуулаад тэр үед нь гэнэт зохицуулагч, аврагчийн дүрээр гарч ирэн таслан зогсоодог.  Хэдийгээр ердөө хошууч цолтой ч хорих лагерьт ирэхдээ ганган хослол өмсдөг нь олзныхонд хүчтэй сэтгэгдэл төрүүлж  Германы тагнуулын албаны өндөр дээд тушаалын офицер гэсэн ойлголт яриа таржээ. Үүнийг улам лавшуулах гэж хорих  лагерь ирж явахдаа удирдлагаар нь угтуулж үдүүлдэг байсан.  Энэ мэт аргаар олзныхон дунд их нэртэй болжээ. Шарфф бүхий л арга хэлбэрээр олзны нисгэгчээс мэдээлэл салгах гэсэн бус харин өөрт нь туслах гэж буйгаа мэдрүүлж ойлгуулж чаддаг байжээ.  Эцэст нь  олзныхон хошуучид л юмаа хэлэхгүй бол шууд л эрүүдэн шүүгээд бууддаг Гестапогийн мэдэлд шилжигдэх юм байна айдас болгоомжлол төрж өөрийх нь амийг аварч чадах хүнд хамаг бүхнээ тоочдог байсан.  Дайны дараа хошуучид долоон булчирхайгаа тоочсон нисгэгчид Америкийн тагнуулын албанд гаргаж өгсөн тайлбартаа байцаагдаж буй мэдрэмж огт төрдөггүй, харин ч мэддэг бүхнээ Шарффад хэлэх хүсэл аажмаар бий болдог тухай нэгэн дуугаар шахуу баталсан гэдэг. Шарфф дайн дуусан дуустал олзны нисгэгчдээр үнэ цэнэтэй мэдээлэл олныг хэлүүлж чадсан. Дайны дараа холбоотнууд олзны нисгэгч нарт хүч хэрэглэж байгаагүй учир хошуучийг оролдоогүй аж.  Гэхдээ мэдлэг туршлагыг нь ашиглахаар шийдэн 1948 онд Америкийн тагнуулын алба урин ажилтнууддаа байцаалтын арга техникийн талаар лекц уншуулжээ. Шарффын аргад үндэслэн түүний шууд оролцоотойгоор байцаалт мэдүүлэг авах арга, ажиллагааны гарын авлага, сурах бичгийг зохиосон нь өдгөө ч ашиглагдаж байна. 1950 онд Америкт үлдэх зөвшөөрөл авч насан эцэслэтлээ амьдарсан. Тагнуулын албаны сургалтын төвд багшилж лекц уншиж дадлага, семинар удирдахын хажуугаар уран зургийн сургууль төгсжээ. Түүний бүтээлүүд нь өдгөө Калифорни мужийн Засгийн ордон, өмнөд Калифорни мужийн Их сургууль, Юта мужийн Диксийн коллежийн байрны ханыг чимэглэж байна.

НУУЦ.мн